ΝΕΤΣΑΓΕΦ

 

Σε αντιθεση με τους περισσοτερους ριζοσπαστες του 1860, ο Sergey Nechaev δεν ανηκε στη διανοηση, αλλα προερχοταν απο τις κατωτερες ταξεις. Μυηθηκε στην επαναστατικη δραστηριοτητα απο την ομαδα "Κολαση" του Ishutin. To 1868 στρατολογηθηκε σε μια επαναστατικη ομαδα
μεσω της οποιας συναντησε τον Petr Tkachef, ο οποιος παλαιοτερα ειχε συντελεσει στη συγγραφη της "Νεαρης Ρωσιας". Κατεστρωσαν απο κοινου σχεδια για να οργανωσουν μια εξεγερση συμφωνα με το
Προγραμμα για επαναστατικη δραση. Ο σκοπος τους ηταν να κατακτησουν " πληρη ελευθερια για μια ανανεωμενη προσωπικοτητα", δημιουργωντας επαναστατικα προτυπα. Υιοθετησαν πολλες απο τις
συνωμοτικες μεθοδους του Ishutin, μεταξυ των οποιων ησαν η ιεραρχικη οργανωση της επαναστατικης
ομαδας και η τρομοκρατια. Πιστευαν οτι οι προηγουμενες ομαδες εδωσαν μεγαλη βαρυτητα στον λαο
και οτι η επιτυχης επαναστατικη οργανωση χρειαζοταν επαγγελματιες επαναστατες, οι οποιοι θα
ησαν προθυμοι να αφιερωσουν τη ζωη τους στη ριζοσπαστικη δραστηριοτητα. Το Προγραμμα
τους οδηγει στα ακρα αυτη τη λογικη της επαναστατικης δραστηριοτητας.

Ο Nechaev ωστοσο, δεν εχαιρε της εκτιμησεως μεταξυ των συντροφων του. Για να αλλαξει αυτη
την κατασταση, ταξιδεψε στην Ελβετια και παρουσιαστηκε στον Bakunin ως εκπροσωπος μυστικης συνωμοτικης οργανωσης. Ο Βakunin γοητευτηκε απο την προσωπικοτητα του
και μαζι επαναδιατυπωσαν το Προγραμμα στην περιφημη Κατηχηση ενος Επαναστατη.
Αυτο το συγγραμμα και οι ενεργειες που ενεπνευσε αποτελουν την πηγη της σπουδαιοτητας του
Nechaev για το μηδενιστικο κινημα. Κατεστρωσαν ενα σχεδιο για επαναστατικη οργανωση και πειθαρχια, μια εκδοχη επαναστατικου γιακωβινισμου, που εμελλε να γινει η ραχοκοκκαλια του ριζοσπαστικου κινηματος στη Ρωσια.

Μολονοτι οι αρχες της συνωμοτικης οργανωσης που παρουσιαζε το σχεδιο τους ησαν τερατωδεις,
η εικονα που δημιουργησαν για τον επαναστατη ηταν επιβλητικη. Αυτη η εικονα στηριζεται στον
προμηθεισμο τον οποιο αποπνεουν ο Μπαζαροφ του Turgenev και ο Ραχμετοφ του Chernyshevsky,
αλλα τους ριζοσπαστικοποιει με τροπο που ουτε ο Turgenev ουτε ο Chernyshevsky θα επιδοκιμαζε.
Ο επαναστατης, συμφωνα με τους Bakunin και Nechaev, ειναι μοιραιος ανθρωπος και πρεπει
να αντιμετωπιζει τον εαυτο του και τους συντροφους του ως κεφαλαιο το οποιο θα δαπανηθει
στην υπηρεσια της επαναστασης:

                               Ο επαναστατης ειναι ανθρωπος ξεχωριστος. Δεν εχει προσωπικα συμφεροντα, συναισθηματα, δεσμους, δεν εχει προσωπικη ιδιοκτησια ουτε καν ονομα. Καθετι πανω του εχει απορροφηθει απο το ενα και αποκλειστικο συμφερον, τη μοναδικη σκεψη, το μοναδικο παθος-
την επανασταση. Στα μυχια της ψυχης του αποκοπηκε, οχι με λογια αλλα με εργα, απο καθε δεσμο
με τη σημερινη κοινωνια και με το συνολο του πολιτισμενου κοσμου, καθως και με τους νομους,
τα εθιμα, τις συμβασεις και την ηθικοτητα του. Εαν συνεχιζει να ζει σε αυτον, το κανει ως αδιαλλακτος εχθρος του, εχοντας ως αποκλειστικο στοχο να τον καταστρεψει. [...] Για τον επαναστατη ο,τι συνεισφερει
 στον θριαμβο της επαναστασης ειναι ηθικο, ο,τι τη δυσχεραινει ειναι ανηθικο κι εγκληματικο. [..]
Ολα τα ευγενη και συγκαταβατικα αισθηματα συγγενειας. αγαπης, ευγνωμοσυνης και τιμης,
θα πρεπει να τα παραμερισει για χαρη του μοναδικου ψυχρου παθους για επανασταση.[...]
Μια και επιδιωκει απτοητος την αμειλικτη καταστροφη, πρεπει να προετοιμαστει να αφανιστει ο ιδιος
η να καταστρεψει με τα ιδια του τα χερια καθε τι που στεκεται εμποδιο στην πορεια της επαναστασης.

                                                                       Τhe unmentionable Nechaev:A key to Bolshevism,
                                                                        του Michael Prawdin.



Αυτος ο επαναστατης ειναι ενας αγγελος εκδικητης. Εντελως ανηθικος με την παραδοσιακη εννοια,
ειναι φανατικα ηθικος ως επαναστατης. Η στρατευση του, οπως εκεινη του Προμηθεα, στρεφεται
εναντια σε ολους τους θεους, σε ολες τις θρησκειες και σε ολους τους πολιτικους θεσμους. Αυτα εχουν
απλως καταστειλει την ανθρωπινη ελευθερια. Στην ουσια, αυτος ο επαναστατης υπερβαινει την
απλη ανυπακοη του Προμηθεα και ενορχηστρωνει μια σημαντικη επιθεση εναντια στην πραγματικοτητα. Επειδη τον αντιμαχεται η τεραστια κρατικη δυναμη, πρεπει να ενεργει μυστικα
και να υιοθετει σκληρες και ανηλεεις μεθοδους. Χρησιμοποιει δολοφονιες, εκβιασμους, ληστειες, σεξ
ο,τιδηποτε ειναι αναγκαιο για την επιτευξη των σκοπων του. Εξαπατα και θυσιαζει οικογενεια,
φιλους και συντροφους επαναστατες για να διασφαλισει την επιτυχια της επαναστασης. Το μεγαλειο
του εδραζεται στο γεγονος οτι, οπως ο Μπαζαρωφ, εφαρμοζει τα ιδια ανηλεη κριτηρια και στον εαυτο
του. Αυτο ειναι συναμα η πηγη της τραγωδιας του.

Η συναρπαστικη δυναμη της Κατηχησης πιθανως να οφειλεται περισσοτερο στον Bakunin παρα στο
Νechaev. O Bakynin προσαρμοσε το Προγραμμα στην Κατηχηση χρησιμοποιωντας  μια φορμουλα
η οποια απερρεε απο τη φιλοσοφια του Fichte και των αριστερων εγελιανων. Το μισος, για παραδειγμα,
το οποιο ηταν τοσο σημαντικο για τον Μπαζαρωφ, δεν εκφραζεται με πολιτικους ορους αλλα με
απολυτους ορισμους που αντλουνται απο την εγελιανη ιδεα της αρνησης. Το μισος υπ'αυτη την
εννοια παρεχει ιδεολογικη και μεταφυσικη- εαν οχι δηθεν θεολογικη- δικαιολογηση.
Η Κατηχηση ειναι κορυφαια εκφραση του δογματος περι ελευθεριας και αρνησης το οποιο εμφανιστηκε
με τη φιχτιανη ιδεα για το απολυτο εγω και συγκαλυφθηκε στον αριστερο εγελιανισμο.
Ειναι κατηχηση για τη θρησκεια της επαναστασης στην υπηρεσια του σκοτεινου θεου της αρνησης.

Σε αντιδιαστολη σχεδον με το συνολο των προκατοχων του και τον ιδιο τον Bakunin, ο Nechaev
ηταν ανθρωπος της δρασης. Αφοσιωμενος με φανατισμο στην επανασταση, ηταν προθυμος να θυσιασει
τους παντες και τα παντα γι'αυτον τον σκοπο. Ηταν επισης περιφημος συνωμοτικος οργανωτης.
Με ισχνοτατα μεσα αρχισε να οικοδομει μια συνωμοτικη οργανωση στη Ρωσια που απεβλεπε στην
πραγματωση οσων στοχων σκιαγραφουνταν στην Κατηχηση. Προκειμενου να συνδεσει στενοτερα
τους επαναστατες με την οργανωση, τους ενεπλεξε σε διαφορα εγκληματα, συμπεριλαμβανομενης
της εκτελεσης ενος απο τα δικα της μελη. Αυτο ηταν η καταστροφη του. Η τυχαια ανακαλυψη του
πτωματος οδηγησε στη συλληψη ολων των μελων εκτος απο τον Nechaev.

Η δικη των νετσαγεφιστων, ωστοσο, ηταν καταστροφη για το κρατος. Καθως ο ενας μετα τον αλλο
απο τους κατηγορουμενους απερριπτε τη μοναρχια και προασπιζοντας τους ανθρωπιστικους σκοπους
της οργανωσης τους, η δημοσια γνωμη αρχισε να στρεφεται υπερ τους. Η κατηγορουσα αρχη για να
μεταστρεψει την κοινη γνωμη επρεπε να προσκομισει ως αποδειξη την Κατηχηση.
Ενας αξιωματικος
της αστυνομιας που ηταν παρων στη δικη αναγνωρισε τα σφαλματα του κρατους:

                                             "Η δικη αντιπροσωπευει ενα οροσημο στη ζωη του ρωσικου κρατους.
Την παρουσα στιγμη δυσκολα θα βρειτε καποιο μερος στην απεραντη πατρικη γη μας οπου τα μανιφεστα του Nechaev δεν θα διαβαζονται απο τις αμορφωτες μαζες, οι οποιες, οπως ειναι φυσικο,
επικεντρωνουν τη προσοχη τους σε οσα σημεια μνημονευονται τα βασανα του λαου και αναφερονται
οι υπευθυνοι για αυτα. Θα πρεπει κανεις να ειναι πολυ κοντοφθαλμος για να πιστευει οτι καποιος
αμορφωτος ανθρωπος ο οποιος νομιζει οτι καταπιεζεται δεν θα αισθανθει συμπαθεια για οσους
ανθρωπους προσποιουνται πως τον προστατευουν και φροντιζουν για τα συμφεροντα του.[....]
Η δικη ενθαρρυνε τη συζητηση αναμεσα σε ανθρωπους οι οποιοι ποτε δεν ειχαν δειξει ενδιαφερον
για τη πολιτικη, και πολλοι διαπιστωσαν με μεγαλη λυπη ποσο βαθειες ριζες εχουν στη νεολαια μας
κοινωνικες θεωριες εχθρικες προς τον νομο και την ταξη."

Η ανικανοτητα του κρατους μετατρεψε, λοιπον, την τρομοκρατικη θρησκεια της αρνησης του Nechaev
σε κοσμοιστορικη δυναμη.
Ο ιδιος ο Nechaev συνεληφθη στην Ελβετια, παραδοθηκε στη Ρωσια και φυλακιστηκε.
Εφαρμοζοντας τις αρχες του μεσα στη φυλακη, επηρεασε τους δεσμοφυλακες του, ηλθε σε επαφη
με την παρανομη επαναστατικη οργανωση του και ανελαβε τον ουσιαστικο ελεγχο της φυλακης.
Ενω σχεδιαζε να δραπετευσει και να απαγαγει τον τσαρο και την οικογενεια του, τα σχεδια του
αποκαλυφθηκαν τυχαια, οι δεσμοφυλακες φυλακιστηκαν και ο Nechaev σταλθηκε σε αυστηρη
απομονωση και πεθανε.

Το οραμα του Nechaev για τον επαναστατη δεν φοβισε μονο τους συντηρητικους και τους φιλελευθερους αλλα και την πλειονοτητα των επαναστατων. Οι λαικιστες τον θεωρουσαν τερας,
αλλα και ο Bakunin αγανακτησε οταν ειδε τις ιδεες τους να εφαρμοζονται με ολη την εγγενη ανοικτιρμοσυνη τους. Το αμεσο αποτελεσμα της διαδοσης αυτων των ιδεων ηταν να ενισχυθουν τα
αντιμηδενιστικα αισθηματα στη Ρωσια. Η διανοηση, που γενικως ηταν ευνοικα διακειμενη απεναντι
στους μηδενιστικους σκοπους, αρχισε να αντιμετωπιζει το κινημα με καχυποψια. Αυτο
ηταν ιδιαιτερα φανερο στη λογοτεχνια. Στην "Πανουκλα", ο Avenarius χαρακτηριζει τον μηδενισμο
τρελα. Ο Dostoevski στο Εγκλημα και Τιμωρια, βαζει τον Ρασκολνικοφ να ονειρευεται καποια
παρομοια μαστιγα που κανει τον λαο να τρελαινεται. Στο εργο του Οι Δαιμονισμενοι, οι μηδενιστες
παρουσιαζονται φορτισμενοι με κακα πνευματα και στη Δινη του Pisemsky εξεικονιζονται ως
ανθρωποι που διακατεχονται απο ανεξελεγκτα παθη. Τα αντιμηδενιστικα μυθιστορηματα κατα
κανονα προσπαθησαν να αποδειξουν οτι τα μηδενιστικα ιδεωδη αποτυγχανουν στην 'πραξη και
οτι οι μηδενιστες δεν κατανοουν πραγματικα την κοινωνια. Αυτο απεικονιζεται θαυμασια στον
μηδενιστη ηρωα Πολογιαροφ, ο οποιος παρακινει μια ομαδα αγοριων να φωναξει
"Rez' publika!", που σημαινει συναμα "Δημοκρατια!" και "Σφαξτε το κοινο!".
Αυτα τα αντιμηδενιστικα συναισθηματα, ωστοσο, δε συμβαδιζαν με την αναπτυξη της παρανομης
επαναστατικης δραστηριοτητας.

Το παραπανω αποσπσμα προερχεται απο το βιβλιο του Μαικλ Γκιλεσπι,
"Ο ΜΗΔΕΝΙΣΜΟΣ ΠΡΙΝ ΑΠΟ ΤΟ ΝΙΤΣΕ"
Μεταφραση: Γεωργιος Ν. Μερτικας.
Εκδοσεις Πατακη.


No further comments.