Κυριακή 21 Νοεμβρίου 2010

ΕMMY VAN DEURZEN:ΑΝΤΙΜΕΤΩΠΙΖΟΝΤΑΣ ΤΗΝ ΠΡΟΚΛΗΣΗ ΤΗΣ ΖΩΗΣ

Aπο το βιβλιο του Μικ Κουπερ,"Ο ΥΠΑΡΞΙΣΜΟΣ ΣΤΗΝ ΨΥΧΟΘΕΡΑΠΕΙΑ",παραθετω ενα αποσπασμα απο το κεφαλαιο:"Η ΒΡΕΤΑΝΙΚΗ ΣΧΟΛΗ ΥΠΑΡΞΙΑΚΗΣ ΑΝΑΛΥΣΗΣ",
σε μεταφραση της Μεσενιας Δημοπουλου.

ΕMMY VAN DEURZEN:ΑΝΤΙΜΕΤΩΠΙΖΟΝΤΑΣ ΤΗΝ ΠΡΟΚΛΗΣΗ ΤΗΣ ΖΩΗΣ

"Περα απο το οτι ιδρυσε τη Βρετανικη σχολη Υπαρξιακης Αναλυσης,η van Deurzen ανεπτυξε τη δικη της,μοναδικη προσεγγιση στην υπαρξιακη πρακτικη.Αυτο που κανει τη προσεγγιση της ιδιαιτερα πρωτοτυπη ειναι το γεγονος οτι,σε αντιθεση με τις προσεγγισεις που εχουν εξεταστει ως τωρα,οπως του Yalom(1980) η του Boss(1963),ασχολειται κυριως με την παροχη βοηθειας στους θεραπευομενους για να αντιμετωπισουν τις προκλησεις της καθημερινης ζωης και οχι τα ανωτερα οντολογικα δεδομενα της Υπαρξης.Απο ολες τις υπαρξιακες θεραπειες,η προσεγγιση της van Deurzen ειναι σαφως η πιο φιλοσοφικη και βασιζεται σε μια σειρα φιλοσοφικων αντιληψεων-συμπεριλαμβανομενων και αυτων περαν των οριων του υπαρξισμου-προκειμενου να βοηθησει τους θεραπευομενους να θεσουν το βασικο υπαρξιακο ερωτημα:Πως μπορω να ζησω μια καλυτερη ζωη;Το σημειο εκκινησης ειναι οτι η ζωη ειναι ενας  "ατελειωτος αγωνας οπου οι στιγμες ηρεμιας και ευτυχιας αποτελουν την εξαιρεση και οχι τον κανονα" (1998:132).Η ζωη,δηλωνει,ειναι σκληρη,ανηλεης,αγρια και αδικη:γεματη κρισεις,απογοητευσεις,αδικιες και αποτυχιες (van Deurzen,1998a,2002a).Ισχυριζεται επισης οτι τα ατομα βρισκονται διαρκως παγιδευμενα σε αλυτα διλημματα,εντασεις και αντιφασεις.Ενας ανθρωπος για παραδειγμα,δεν θα μπορεσει ποτε να υπερνικησει την ενταση αναμεσα στην επιθυμια του για μοναξια και την επιθυμια του για εγγυτητα με τους αλλους.Για τη van Deurzen λοιπον,δεν υπαρχει πιθανοτητα αποκτησης μιας τελειας ζωης:ενος Παραδεισου επι γης.Ακομα κ αν ο εξωτερικος κοσμος ενος ανθρωπου ηταν ιδανικος,το γεγονος οτι οι ανθρωποι νιωθουν παντοτε κατι να τους λειπει και πως ειναι ενα τιποτε,σημαινει οτι διαρκως θα πασχιζουν για κατι περισσοτερο.

Αντλωντας απο τη σκεψη του Kierkegaard και του Heidegger,η van Deurzen ισχυριζεται οτι,εν οψει αυτων των προκλησεων,των ατελειων και των εντασεων,οι ανθρωποι αναποφευκτα βιωνουν αγχος.Και,στην προσπαθεια τους να διωξουν αυτο το αγχος,προσπαθουν να αφεθουν στην ασφαλεια των κοινων πολιτισμικων πρακτικων:οραματιζονται την τελεια κ απαλλαγμενη απο προβληματα ζωη,που ειναι "μονο ενα βημα μακρυα" (van Deurzen-Smith,1994:41)-αρκει μονο να επαιρναν εκεινη τη ζητουμενη προαγωγη,να εκαναν ενα παιδι η να ανακαλυπταν την υποκειμενη "αιτια" των ψυχολογικων τους δυσκολιων.Με αλλα λογια,οι ανθρωποι ειναι απροθυμοι να ερθουν σε επαφη με τη πραγματικοτητα της ζωης τους:φοβουνται την αληθινη τους κατασταση.Μια τετοια αυταπατη μπορει να προσφερει μια καποια ανακουφιση,οταν ομως τα πραγματα πανε στραβα-και οπως ισχυριζεται,αναποφευκτα θα συμβει κατι τετοιο-τοτε η προσωρινη προστασια που παρεχεται απο τον κοινωνικο κοσμο και τη ζωη που φαντασιωνονται,καταρρει.Ενας γονιος πεθαινει,το ατομο χανει τη δουλεια του,μια σχεση τελειωνει,και τοτε το ατομο ερχεται αντιμετωπο με τη ζωη σε ολη την αμειλικτη πραγματικοτητα της-καθως και με τη συνειδητοποιηση οτι κανεις,και τιποτα,δε μπορει να τον προστατευσει ολοκληρωτικα.Περαιτερω,η van Deurzen ισχυριζεται οτι,επειδη το ατομο εχει προσηλωθει στη πεποιθηση οτι η ζωη μπορει να ειναι-και θα επρεπε να ειναι-τελεια,καθε κριση βιωνεται ως τεραστια απογοητευση:μια αδικη,αθεμιτη τραγωδια,που κλονιζει τη πιστη στην ιδια του την υπαρξη.

Σε αυτα τα κρισιμα σημεια,η van Deurzen(1995a) ισχυριζεται οτι το ατομο μπορει ειτε να προσπαθησει να αντιμετωπισει αποφασιστικα τα προβληματα του ειτε να αποσυρεται σιγα σιγα απο τη πραγματικοτητα.Κατα τη van Deurzen,η τελευταια εναλλακτικη μπορει να επιφερει μονο "καταστροφη και απελπισια":"Η ζωη",γραφει,"εχει τον τροπο να αποκαλυπτει τις ρωγμες ακομα και της πιο επιμονης αυταπατης".Οπως οι οφειλετες που προσπαθουν να αντιμετωπισουν τα οικονομικα τους προβληματα κλεινοντας τα ματια στον τραπεζικο τους λογαριασμο,οι ανθρωποι που γυριζουν τη πλατη στις προσκλησεις της ζωης,μονο χειροτερευουν τα πραγματα για αυτους.Τα προβληματα αυξανονται,υποβοσκουν και φθανουν σε ενα σημειο που μοιαζουν ανυπερβλητα.Για τη van Deurzen λοιπον,το ψυχολογικα διαταραγμενο ατομο δεν ειναι αρρωστο η ασθενες,απλως "αδεξιο στο να ζει".Με αλλα λογια,τα προβληματα δεν προερχονται απο βαθια εδραιωμενα ψυχολογικα τραυματα αλλα απο μια αστοχη φιλοσοφια ζωης,που οδηγει σε ενα μονοπατι απογοητευσης,αυτοκαταστροφης και δυστυχιας.

Συνεπως,για τη van Deurzen(1997) στοχος της υπαρξιακης θεραπειας ειναι να βοηθησει τους θεραπευομενους να αντιμετωπισουν τη πραγματικοτητα της καταστασης τους και να αφυπνιστουν απο την αυταπατη.Προσπαθει να βοηθησει τους θεραπευομενους να συμβιβαστουν με τη ζωη και με ολες τις αντιφασεις της:να βυθιστουν στη ζωη αντι να αποφευγουν τις δυσκολιες και να καταπιστουν δημιουργικα με τα προβληματα της ζωης.Ενθαρρυνει τους θεραπευομενους να αντιμετωπισουν με θαρρος τις δυσχερειες και τους αγωνες,τις δοκιμασιες και τις συμφορες,τις αλυτες εντασεις και τα διλημματα,αλλα και τις αναποφευκτες ατελειες και αδυναμιες τους..τους ενθαρρυνει επισης να ανακλαυψουν τα δυνατα σημεια και τις ικανοτητες μεσα τους,που μπορουν να τους βοηθησουν να υπερνικησουν αυτες τις προκλησεις.

Δεδομενης της δηλωσης της van Deurzen οτι "η ζωη ειναι ενας ατελειωτος αγωνας",δε πρεπει να μας προκαλει εκπληξη που οι ισχυρισμοι της για το τι μπορει να επιτυχει η θεραπεια,ειναι σχετικα μετριοπαθεις.Για αυτην,δεν υπαρχουν αμεσες ανταμοιβες ουτε εντυπωσιακα αποτελεσματα ουτε ιαση στο τελος του θεραπευτικου δρομου.Οι θεραπευομενοι δεν βγαινουν αυτο-πραγματωμενοι απο τη θεραπευτικη διαδικασια.Αντιθετως,οπως ο Σισσυφος του Camus,βαρυνονται ακομα με τη πραγματικοτητα μιας προκλητικης και αδικης υπαρξης.Παρολα αυτα,ισχυριζεται οτι η θεραπευτικη διαδικασια μπορει να βοηθησει τους θεραπευομενους να επιτυχουν πολλα πραγματα.
Πρωτον,μπορει να τους βοηθησει να αναλαβουν τη κυριαρχια στη ζωη τους,να ανακτησουν τον ελεγχο και να αποκτησουν μια αισθηση κυριοτητας του κοσμου τους αντι να βρισκονται στο ελεος του.
Δευτερον,μπορει να τους βοθησει να συνειδητοποιησουν οτι ειναι σε θεση να υποστουν πολλες κακουχιες και οτι ειναι πιο δυνατοι απο οτι νομιζουν.
Τριτον,μπορει να τους βοηθησει να καλωσορισουν,αντι να φοβουνται,τις προκλησεις της ζωης:να αποδεχονται τα σκαμπανεβασματα της με πο φυσικο τροπο.
Τεταρτον,μπορει να τους βοηθησει να ανταποκρινονται στις προκλησεις της ζωης οσο γινεται πιο εποικοδομητικα:συγκαλωντας και ελεγχοντας ολες τις δεξιοτητες τους προκειμενου να ανακαλυψουν τους πλεον ικανοποιητκους τροπους για να προχωρησουν.
Πεμπτον,μπορει να τους βοηθησει να βιωνουν ολο τα φασμα της υπαρξης τους,αντι να προσκολλωνται σε ακαμπτα σχηματα συμπεριφορας.
Εκτον,μπορει να τους βοηθησει να ανακαλυψουν εκ νεου το παθος για ζωη:μια ζωτικοτητα,εναν ενθουσιασμο και μια αισθηση περιπετειας,που προερχονται απο την πληρη συνδεση με τον κοσμο και την αντιμετωπιση των προκλησεων της ζωης.
Τελικα λοιπον,κατα τη van Deurzen η υπαρξιακη θεραπεια μπορει να βοηθησει τους θεραπευομενους να προσπερασουν τον φοβο τους για τη ζωη και να ανακαλυψουν οτι ειναι γεματη υποσχεσεις και,εν τελει,αξιζει να τη ζησουν."

15 σχόλια:

  1. Αυτή η van Deurzen θα βοηθούσε πολύ κόσμο να ξελαμπικάρει!

    "Η ζωη εχει τον τροπο να αποκαλυπτει τις ρωγμες ακομα και της πιο επιμονης αυταπατης". Πολύ σοφό.

    Celin, έχει η Deurzen κανένα βιβλίο πιο "λαϊκό" σαν αυτά του Υάλομ;

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  2. Δε ξερω αν εχει μεταφραστει στα Ελληνικα καποιο βιβλιο της,παντως αν σε ενδιαφερει το θεμα της αναρτησης,σου προτεινω το βιβλιο του Μικ Κουπερ,"Ο ΥΠΑΡΞΙΣΜΟΣ ΣΤΗ ΨΥΧΟΘΕΡΑΠΕΙΑ".6 κεφαλαια εχει το βιβλιο,και το ενα απο αυτα αναφερεται εκτενως στη διδασκαλια της van Deurzen,οποτε,αν θες να μαθεις κατι παραπανω,
    στην επομενη εξορμηση σου σε βιβλιοπωλειο,αγορασε το!Ειμαι σχεδον σιγουρος οτι δε θα κλαις τα λεφτα σου,ειναι παρα πολυ ενδιαφερον και διαβαζεται σχετικα ευκολα.

    Κατα καποιο τροπο,σου δινει μια ιδεα περι των διαφορετικων προσεγγισεων στην υπαρξιακη ψθχοθεραπεια με σχετικα εκλαικευμενο τροπο.Σχετικα παντα,γιατι καποιες σελιδες μου φανηκαν οχι ακατανοητες,αλλα σιγουρα δυσνοητες.

    Μαλλον θα ανεβασω κ αλλη αναρτηση απο εκει,νομιζω οτι πολλοι φιλοι εδω θα ανακαλυψουν συναρπαστικα πραγματα.
    Διχως να σημαινει βεβαια αυτο οτι δεχομαι ακριτα οσα διαβασα.

    Υπαρχουν τοσες πολλες ενδιαφερουσες σχολες ψυχοθεραπειας-ψυχαναλυσης,οι οποιες αξιζει να διαβαστουν,ακομα κ αν τα συμπερασματα που προκυπτουν ειναι αλληλοσυγκρουομενα.

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  3. Σόρρυ αν μπαχαλεύω τα σχόλια με κάτι άσχετο αλλά πρέπει να το δείς!

    Τσέκαρε εδώ: http://papailiasyfantis.wordpress.com/2010/11/16/όχι-στην-ιδιωτεία/

    και εδώ: http://antidespotiko.wordpress.com/

    Για πες τώρα, πιστεύεις για δεν πιστεύεις!

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  4. Πολύ ενδιαφέρουσα προσέγγιση. Βεβαίως μιλάει για τον δυτικό άνθρωπο, ο οποίος είναι πάντοτε ανικανοποίητος και άπληστος.
    Η φιλοσοφία και μερικές φορές η θρησκεία έχει επηρεάσει άλλες φυλές προς μια μεγαλύτερη αυτογνωσία ή και στωικισμό ακόμη, ώστε να μην έχουν υπερβολικές απαιτήσεις από τη ζωή τους και να χαίρονται πιο πολύ τα καλά που τους προκύπτουν ή τα πετυχαίνουν.

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  5. Πολύ ενδιαφέρον και...επίκαιρο,για να αντέξουμε την απότομη στροφή που πήραν τα πράγματα τον τελευταίο χρόνο στην χώρα.
    Σπουδάζεις κάτι σχετικό με ψυχολογία ή απλώς είναι προσωπικά ενδιαφέροντα?

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  6. Παυλο οι φιλοι εδω γραφουν ο,τι γουσταρουν,δεν υπαρχει περιορισμος.
    Τον ειδα τον Παπα-Ηλια,ωραιος!Αν οι μητροπολιτες δεν ηταν διεφθαρμενοι,χουντικοι και σταρχιδιστες,αν νοιαζονταν λιγο για τον λαο οπως φαινεται να νοιαζεται αυτος,
    τοτε οι ανθρωποι θα ειχαν,
    αν οχι περισσοτερη Πιστη,
    σιγουρα περισσοτερη Ελπιδα.
    Αλλωστε αυτα τα 2 μοιαζουν,αν αφαιρεσεις την θρησκευτικη διασταση της Πιστης.

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  7. Γεια σου Λωτοφαγε!
    Ναι,η ψυχαναλυση-ψυχοθεραπεια εδεικνυται κ αναφερεται στον Δυτικο ανθρωπο,ο οποιος εχει(η μαλλον ειχε)λυμενα τα προβληματα επιβιωσης και πνιγηκε απο τα υπαρξιακα του αδιεξοδα.
    Τι ψυχαναλυση να κανει εκεινος που ζει ας πουμε στην Αφρικη και δεν εχει νερο να πιει και η χωρα του σπαραχτηκε απο την αποικιοκρατια κ μετεπειτα απο τους εμφυλιους;
    Αλλα ετσι ειναι η ανθρωπινη φυση,διαρκως ανακαλυπτει προβληματα για να εχει να ασχολειται!

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  8. Squarelogic,και εγω πιστευω οτι αυτη εδω η αναρτηση και μια προηγουμενη ονοματι ΜΟΝΩΣΗ ΤΟΥ ΣΥΝΑΙΣΘΗΜΑΤΟΣ ΚΑΙ ΔΙΑΝΟΗΤΙΚΟΠΟΙΗΣΗ,
    ειναι επικαιρες,δεν τις εκανα τυχαια.
    Αν εχει ενα καλο η οικονομικη κριση,ειναι οτι θα μας απαλλαξει απο τον φρενηρη κ ιλιγγιωδη καταναλωτικο-καπιταλιστικο τροπο ζωης,και ισως να αρχισουμε να ψαχνουμε βαθυτερα για τα ουσιωδη,
    μπας κ συναψουμε ειρηνη με την απληστια-αχαριστια μεσα μας.

    Οχι,δεν τη σπουδασα δυστυχως τη ψυχολογια.Προσωπικο ενδιαφερον ειναι.
    Καθε σχολη εχει το ενδιαφερον της,απο τη Λακανικη-Φρουδικη Ψυχαναλυση μεχρι την Υπαρξιακη ψυχοθεραπεια και την Ψυχολογια του Εγω.
    Ισως κανω μια αναρτηση καταδεικνυοντας τις διαφορες μεταξυ τους,θα μου ειναι πολυ δυσκολο και ειναι βεβαιο οτι θα εχει λαθη κ απλουστευσεις,
    αλλα θα εχει κ ενδιαφερον.

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  9. Kαλησπερα φιλε celin!

    Eνδιαφερουσα η θεωρια της van Deurzen και αν σκεφτει κανεις τα 6 σημεια που μπορει να βοηθησει ο τροπος θεραπειας της και τα... προσαρμοσει στα δικα μας και δη στην αρρωστη νοοτροπια καποιων ψηφοφορων που ολο και καποια ..θεραπεια χρειαζονται ψηφιζοντας..ΝΔ και ΠΑΣΟΚ , τοτε ισως η ωφελεια ειναι μεγαλυτερη! ;))

    Εγω λεω να κανεις εσυ τις απαραιτητες μετατροπες και να ξεκινησεις το..project!
    Πες πες καποιους θα πεισουμε κι εμεις!
    Tι, μονο οι αλλοι θα χρησιμοποιουν τετοιες μεθοδους; :)

    Καλο σου βραδυ!

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  10. Γεια σου elva!
    Το προτζεκτ,εστω κ ασυνειδητα,εχει ξεκινησει!
    Τωρα που το σκεφτομαι,ενας βασικος λογος που ξεκινησα το μπλογκ,διχως εκεινη τη στιγμη να το συνειδητοποιησω,ειναι να "πολεμησω" τη γαλαζοπρασινη μαφια.
    Και το "πολεμησω" σε εισαγωγικα,γιατι δεν εχω αυταπατες οτι υπαρχουν περιθωρια επηρεασμου των ανθρωπων με λεξεις καποιου τυπου σε ενα μπλογκ.

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  11. Ωραίο το απόσπασμα. Έχω και γω εμπνευστεί από τον Heidegger και το συνδύασα με τον Winnicott προκειμένου να μιλήσω για τη δυνατότητα αυτονόμησης εδώ:

    http://politikokafeneio.com/Forum/viewtopic.php?t=17671

    Ομολογώ πως το ύφος μου είναι κάπως μπαρόκ σε αρκετά σημεία αλλά πετυχαίνει το σκοπό του :)

    Από τη μία έχουμε τους απαισιόδοξους Φρόϋντ και Λακάν κατά τους οποίους η ενόρμηση του θανάτου μάς ακολουθεί όλη μας τη ζωή, και από την άλλη τον εμπειριστή Winnicott με την αισιοδοξία του ότι η ενόρμηση του θανάτου αποτελεί αμυντικό κατασκεύασμα, και εφόσον η εν λόγω άμυνα χάσει το λόγο ύπαρξής της και η απειλή δειχτεί ως ανύπαρκτη, το υποκείμενο μπορεί να δημιουργήσει και να βιώσει την αυτο-δημιουργία.

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  12. Γεια σου rakis!Διαβασα το συναρπαστικο αρθρο σου.
    Για να ειμαι ειλικρινης,δε καταλαβα πολλα πραγματα οταν μιλουσες για τον Χαιντεγκερ,η συζητηση ηταν υψηλου επιπεδου εκει,κ εμενα οι δικοι μου οριζοντες,οσο κ αν το παλευω,ειναι περιορισμενοι.
    Μου φαινεται πολυ δυσκολος ο Χαιντεγκερ.

    Παντως,αυτο εδω το αποσπασμα σου,
    ειναι προσβασιμο.

    "Το μητρικό περιέχεσθαι θα μπορούσε να χαρακτηρισθεί ως ένα μέρος της οντολογικής δομής του Dasein. Μέσω αυτής της οπτικής ο ψευδής εαυτός δεν είναι καθόλου ψευδής. Το υποκείμενο μέσω της απομιμητικής διαδικασίας αναλαμβάνει ένα ρόλο , αυτόν του αληθινού εαυτού όπως θα ήταν σα να είχε ύπαρξη. Ο ψευδής εαυτός είναι μια άμυνα ενάντια στο άσκεπτο, το θάνατο του αληθινού εαυτού. Άρα, η ψευδής συνείδηση κατασκευάζεται σε αντίδραση στο φόβο του θανάτου του εαυτού. Αυτός ο τρόμος είναι η πιο αρχαϊκή μορφή υπαρξιακού άγχους.
    Μέσα σε αυτό το διατομικό πλαίσιο ο ψευδής εαυτός είναι μια συλλογή συμπεριφορών , σκέψεων, συναισθημάτων που ενεργοποιούνται από την ανάγκη προσέγγισης του αντικειμένου και έτσι καταπιέζονται οι αποστάσεις χωρισμού και απομόνωσης. Ο ψευδής εαυτός λειτουργεί αμυντικά ως μέσο για να εμποδιστούν το άγχος του χωρισμού και οι φόβοι εγκατάλειψης, που αναπαριστούν την ανικανότητα για ολοκληρωμένες self-object αναπαραστάσεις που θα αποτελέσουν τη βάση για ένα συνεκτικό εαυτό. "


    Απο Winnicott εισαι επηρεασμενος εκει;
    Ενδιαφεροντα φαινονται,δε τον ηξερα.
    Απο σενα τον πρωτοακουσα,σε ενα σχολιο σου στου leftliberalsynthesis.

    Aν εχεις τιποτα αλλο να παραθεσεις ειτε απο αυτον ειτε δικα σου συμπερασματα,χαρα μου θα ειναι.Ακομα κ αν δε τα καταλαβω.Ο,τι μαθαινεις,καλο ειναι!

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  13. Όντως αυτό το απόσπασμα είναι εμπνευσμένο από Ουίνικοτ.
    Τόσο η σχέση ψυχολογίας του Εγώ και λακανικής ψυχανάλυσης όσο και η σχέση Καντ και Λακάν, είναι ανοιχτά θέματα, επομένως, προχώρα σε θέλει όλη η χώρα.

    ΥΓ Θυμάμαι ένα συνέδριο είχε γίνει το 08 όπου συσχετιζόταν ο Λακάν με τον Ουίνικοτ.
    Δύσκολο εγχείρημα.
    Πάντως ο ίδιος ο Λακάν είχε δηλώσει ότι την έμπνευση του μικρού αντικειμένου α τη χρωστά στο μεταβιβαστικό αντικείμενο του Ουίνικοτ.

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  14. sorry τώρα το διαπίστωσα : αντικείμενο μικρό α ήθελα να πω

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  15. Τα δυσκολα εγχειρηματα παρουσιαζουν παντα το περισσοτερο ενδιαφερον!

    ΑπάντησηΔιαγραφή