Ο ΣΥΓΧΡΟΝΟΣ ΠΟΛΙΤΙΚΟΣ ΩΣ ΕΜΠΟΡΕΥΜΑ ΚΑΙ ΑΝΑΛΩΣΙΜΗ ΕΙΚΟΝΑ(ΘΕΑΜΑ ΚΑΙ ΦΟΒΟΣ,ΝΤΕΜΠΟΡ-ΧΟΜΠΣ)

Eνα  αποσπασμα απο το βιβλιο ΑΥΤΟΚΡΑΤΟΡΙΑ των Hardt-Negri,σε μεταφραση του Νεκταριου Καλαιτζη.Αναλυεται εδω η λειτουργια και ο σκοπος των ΜΜΕ,τα οποια δημιουργουν την "κοινωνια του θεαματος" για τη χειραγωγηση της μαζας,συμφωνα με τον Γκυ Ντεμπορ,που μιλησε πρωτος για αυτο το φαινομενο.Στη προσπαθεια τους αυτη,πρωταρχικο ρολο διαδραματιζει ο Φοβος,
και για τον φοβο ως μηχανισμο ελεγχου, ειχε μιλησει ακομα παλαιοτερα ο Τομας Χομπς.Δε θα διαβασετε κατι που δε ξερετε,αλλα η μεταφραση και μεταφορα των παλαιων οπλων(Αρτος και θεαματα-Φοβος) στο σημερα,δινεται ευγλωττα,ευσυνοπτα και συναρπαστικα εδω.
(Οι υπογραμμισεις,δικες μου)


"Η συνεκτικη υλη που συγκρατει τις διαφορες λειτουργιες και σωματα του υβριδικου πολιτευματος ειναι αυτο που ο Γκυ Ντεμπορ αποκαλεσε "το θεαμα",  ενας ολοκληρωμενος και διαχυτος μηχανισμος εικονων και ιδεων που παραγει και ρυθμιζει τον δημοσιο λογο και τη κοινη γνωμη.Στην κοινωνια του θεαματος,αυτο που καποτε το φανταζονταν ως δημοσια σφαιρα,το ανοιχτο πεδιο της πολιτικης ανταλλαγης και συμμετοχης,εξανεμιζεται.Το θεαμα αφανιζει καθε συλλογικη μορφη κοινωνικοτητας-ατομικοποιωντας τα κοινωνικα δρωντα υποκειμενα μεσα στα χωριστα τους αυτοκινουμενα οχηματα και μπροστα στις χωριστες τους βιντεοοθονες-και ταυτοχρονα επιβαλλει μια νεα μαζικη κοινωνικοτητα,μια νεα ομοιομορφια δρασης και σκεψης.Σε αυτο το θεαματικο πεδιο,οι παραδοσιακες μορφες αγωνα για το πολιτευμα,γινονται αδιανοητες.

Η κοινη αντιληψη οτι τα ΜΜΕ(και ειδικοτερα η τηλεοραση)εχουν καταστρεψει την πολιτικη ειναι εσφαλμενη στο βαθμο που φαινεται να βασιζεται σε μια εξιδανικευμενη αντιληψη του τι συνιστουσε τον δημοκρατικο πολιτικο λογο,την ανταλλαγη και τη συμμετοχη που προηγηθηκε της σημερινηςεποχης της πληροφορησης.Η διαφορα της σημερινης χειραγωγησης της πολιτικης απο τα ΜΜΕ στην πραγματικοτητα δεν ειναι διαφορα φυσεως αλλα βαθμου.Με αλλα λογια,ασφαλως εχουν υπαρξει προηγουμενοι πολυαριθμοι μηχανισμοι διαμορφωσης της κοινης γνωμης και της δημοσιας αντιληψης περι κοινωνιας,ομως τα συγχρονα ΜΜΕ παρεχουν ασυγκριτα πιο ισχυρα εργαλεια για αυτους τους σκοπους.Οπως λεει ο Ντεμπορ,στην κοινωνια του θεαματος μονο αυτο που φαινεται, υπαρχει, και τα μειζονα μηντια εχουν κατα καποιο τροπο τον μονοπωλιακο ελεγχο της εικονας που παρουσιαζεται στον γενικο πληθυσμο.Ο νομος του θεαματος σαφως επικρατει στη σφαιρα της προεκλογικης πρακτικης που κατευθυνεται απο τα ΜΜΕ,μιας τεχνης χειραγωγησης που ισως εγκαινιαστηκε στις ΗΠΑ αλλα πλεον εχει διαδοθει σε παγκοσμια κλιμακα.Ο λογος των προεκλογικων εκστρατειων εστιαζει σχεδον αποκλειστικα στο φαινεσθαι των υποψηφιων,στον σωστο συγχρονισμο και την κυκλοφορια εικονων.Τα μειζονα δικτυα των ΜΜΕ οργανωνουν ενα ειδος δευτερογενους θεαματος που εχει αντικτυπο(και αναμφιβολα εν μερει διαμορφωνει)στο θεαμα που στηνουν οι υποψηφιοι και τα πολιτικα κομματα που τους υποστηριζουν.Ακομη και το παλιο αιτημα,που προσφατα ακουσαμε να ξαναδιατυπωνεται,για επικεντρωση των πολιτικων εκστρατειων λιγοτερο στην εικονα και περισσοτερο σε ζητηματα ουσιας,σημερα μοιαζει απελπιστικα αφελες.Ομοιως,η αντιληψη οτι οι πολιτικοι λειτουργουν περισσοτερο ως διασημοτητες και οτι οι πολιτικες εκστρατειες διεξαγονται ακολουθωντας τη λογικη της διαφημισης-δυο υποθεσεις που εμοιαζαν ριζοσπαστικες και σκανδαλωδεις πριν απο μια τριακονταετια-σημερα θεωρειται δεδομενη.Ο πολιτικος λογος ειναι ενα αρθρωμενο μπαραζ διαφημισεων που αποσκοπει στην πωληση του "εμπορευματος",και η πολιτικη συμμετοχη περιοριζεται στην επιλογη μεταξυ αναλωσιμων εικονων.

Οταν λεμε οτι το θεαμα συνεπαγεται τη χειραγωγηση απο τα ΜΜΕ της κοινης γνωμης και της πολιτικης δρασης,δεν θελουμε να υπαινιχθουμε οτι υπαρχει ενα ανθρωπακι στα παρασκηνια,ο φοβερος και τρομερος Μαγος του Οζ,που ελεγχει ολα οσα βλεπουμε,σκεφτομαστε και πραττουμε.Δεν υπαρχει καποια μοναδικη εστια ελεγχου,η οποια να υπαγορευει το θεαμα.Το θεαμα,εντουτοις,λειτουργει σε γενικες γραμμες ωσαν να υπηρχε ενα τετοιο σημειο κεντρικου προσταγματος.Οι συνωμοσιολογιες περι κυβερνητικων και εξωκυβερνητικων σκευωριων για την κατακτηση του παγκοσμιου ελεγχου,που ασφαλως εχουν πολλαπλασιαστει τις τελευταιες δεκαετιες,πρεπει συνεπως να αναγνωριστουν ως ταυτοχρονα αληθεις και ψευδεις.Οπως εξηγει με πολυ ευστοχο τροπο ο Fredric Jameson  αναφερομενος στο χωρο του συγχρονου κινηματογραφου,οι συνωμοσιολογιες ειναι ενας χονδροειδης αλλα αποτελεσματιος μηχανισμος για να προσεγγισουμε τον τροπο λειτουργιας της ολοτητας.Το θεαμα της πολιτικης λειτουργει ωσαν τα ΜΜΕ,ο στρατος,η κυβερνηση,οι υπερεθνικες εταιρειες,οι παγκοσμιοι οικονομικοι οργανισμοι,κ.ο.κ,να καθοδηγουνταν συνειδητα και απεριφραστα απο μια και μονη εξουσια,μολονοτι στην πραγματικοτητα κατι τετοιο δε συμβαινει.

Η κοινωνια του θεαματος εξουσιαζει χρησιμοποιωντας ενα παναρχαιο οπλο.Ο Hobbes αντιληφθηκε πολυ καιρο πριν οτι για αποτελεσματικη κυριαρχηση "Το Παθος στο οποιο πρεπει να υπολογιζει κανεις ειναι ο Φοβος"  Για τον Hobbes ,ο φοβος ειναι αυτο που συγκρατει και διασφαλιζει την κοινωνικη ταξη και ακομη και σημερα ο φοβος ειναι ο πρωταρχικος μηχανισμου ελεγχου που σφραγιζει τη κοινωνια του θεαματος.Μολονοτι το θεαμα φαινεται να λειτουργει μεσω της επιθυμιας και της απολαυσης
(της επιθυμιας για εμπορευματα και της απολαυσης της καταναλωσης)
,στην πραγματικοτητα λειτουργει μεσω της μεταδοσης του φοβου-η,μαλλον,το θεαμα δημιουργει μορφες επιθυμιας και απολαυσης,που ειναι στενα δεμενες με τον φοβο.Στην γλωσσα της πρωιμης νεωτερικης ευρωπαικης φιλοσοφιας,η μεταδοση του φοβου ονομαζοταν προκαταληψη.Και πραγματι,η πολιτικη του φοβου ανεκαθεν διαδιδοταν μεσω ενος ειδους προκαταληψης.Αυτο που εχει αλλαξει ειναι οι μορφες και οι μηχανισμοι των προκαταληψεων που μεταδιδουν τον φοβο.

Το θεαμα του φοβου που συνεχει το μετανεωτερικο,υβριδικο πολιτευμα και η χειραγωγηση του κοινου και της πολιτικης απο τα ΜΜΕ ασφαλως αποδυναμωνουν τον αγωνα για το αυτοκρατορικο πολιτευμα.Φαινεται ωσαν να μην εχει απομεινει κανενας τοπος για να ορθωσει κανεις το αναστημα του,καμια δυνατοτητα να εχει αποτελεσμα μια ενδεχομενη αντισταση,παρεκτος μια δυσωπητη μηχανη εξουσιας.Εινα σημαντικο να νατιληφθουμε τη δυναμη του θεαματος και την αδυναμια των παραδισιακων μορφων αγωνα,η ιστορια ομως δε τελειωνει εδω.Καθως οι παλιες εστιες και μορφες αγωνα παρακμαζουν,εμφανιζονται νεες και ισχυροτερες.Το θεαμα της αυτοκρατορικης ταξης πραγματων δεν ειναι ενας απορθητος κοσμος,αλλα ουσιαστικα ανοιγεται στο πραγματικο ενδεχομενο της ανατροπης του και νεων δυνατοτητων επαναστασης."