ΟΙΚΟΙ ΑΞΙΟΛΟΓΗΣΗΣ ΚΑΙ ΤΟ ΑΣΥΜΒΙΒΑΣΤΟ ΣΥΜΦΕΡΟΝΤΩΝ ΤΟΥ ΡΟΛΟΥ ΤΟΥΣ (ΑΠΟ ΤΟ ΝΟΥΡΙΕΛ ΡΟΥΜΠΙΝΙ)

Λιγα λογια για τους Οικους Αξιολογησης απο το νομπελιστα οικονομολογο Νουριελ Ρουμπινι και το βιβλιο που συνεγραψε με τον Στηβεν Μιμ, "Η ΟΙΚΟΝΟΜΙΑ ΤΗΣ ΚΡΙΣΗΣ".
Μεταφραση: Τιτινα Σπερελακη, Εκδοσεις Πατακη
Οσο πιο πολλα και εξειδικευμενα γνωριζουμε για το σαθρο καπιταλιστικο οικοδομημα, πανω στο οποιο χτιστηκε η παγκοσμια Οικονομια τα τελευταια 20-30 χρονια, τοσο αντιλαμβανομαστε τη σαθροτητα του. Και αναφερομαι στα τελευταια αυτα χρονια, στα οποια εγινε η στροφη του Καπιταλισμου προς το ακομα πιο ανθρωποφαγικο, δηλαδη προς τον αχαλινωτο νεοφιλελευθερο Καπιταλισμο, που ολοι αγαπησαμε.
Ο Ρουμπινι, σημειωτεον, δεν ειναι καποιος Μαρξιστης οικονομολογος, απολογητης της ελευθερης αγορας ειναι ο ανθρωπος, και νεοΚευνσιανος. Ασχετα αν τελευταια αρχισε να μιλαει για Μαρξιστικη δικαιωση (Και που σαι ακομα...)
Το βιβλιο λοιπον, μολονοτι γραμμενο απο θιασωτη των ελευθερων αγορων, αναδεικνυει σε μεγαλο βαθμο την σαπιλα και την ασυδοσια της Πλουτοκρατιας,
αν και δε μπορει να κανει την υπερβαση,
αντιθετως πλασαρει λυσεις "εντος συστηματος"
Μολαταυτα, ειναι πολυ ενδιαφερον και χρησιμο.
Ειναι σα να βλεπεις το ντοκυμανταιρ INSIDE JOB  σε βιβλιο
Τον εχθρο τον πολεμας ευκολοτερα οταν εχεις το σχεδιαγραμμα του στρατοπεδου του..

Οι υπογραμμισεις δικες μου.

Στις ΗΠΑ, τρεις μεγαλοι ιδιωτικοι οικοι αξιολογησης -η Standard&Poors, η Moody's Investors Service και η Fitch Ratings- διαθετουν αξιοσημειωτη ισχυ, βαθμολογωντας τα παντα,
απο ενυποθηκα δανεια μεχρι τα εταιρικα ομολογα και το δημοσιο χρεος ολοκληρων χωρων.
Οι βαθμολογιες αυτες αντικατοπτριζουν τη πιθανοτητα να αθετησει ο οφειλετης η οι οφειλετες
την αποπληρωμη του χρεους τους, και ειναι ζωτικης σημασιας για το πως εξακριβωνουν τον κινδυνο
οι χρηματοοικονομικες αγορες. Στην ουσια, οι αξιολογησεις ειναι ενας τροπος να αναθετεις ως
υπεργολαβια σε τριτους την οφειλομενη επιμελεια: αν η Moody's πει οτι μια συγκεκριμενη μεριδα
CDO ειναι υπερασφαλης και παιρνει αξιολογηση ΑΑΑ ,τοτε γλυτωνει ολους τους αλλους
απο τον κοπο και το χρονο να σηκωσουν το καπακι του χρεογραφου και να εξετασουν τα περιουσιακα στοιχεια που κρυβει απο κατω.

Η ανοδος της ισχυος των οικων αξιολογησης ξεκινησε τη δεκαετια του 1930. Οι προδρομοι τους
εξεδιδαν αξιολογησεις στις οποιες βασιζονταν οι ομοσπονδιακοι εποπτες προκειμενου να
εκτιμησουν την ποιοτητα των ομολογων που διακρατουσαν οι τραπεζες. Αυτη η σφραγιδα κρατικης
εγκρισης συνεβαλε στην παγιωση της επιρροης τους, και παροτι η δυναμη τους ξεθωριασε την
εποχη αμεσως μετα τον πολεμο, ενισχυθηκε ξανα τη δεκαετια του 1970, μια εποχη οπου αυξηθηκαν οι αθετησεις αποπληρωμης ομολογων και οι αξιολογησεις γινονταν ολοενα και πιο σημαντικες για
την εκτιμηση του κινδυνου.

Το 1975, η Επιτροπη Κεφαλαιαγορας θεμοθετησε μια κατηγορια γνωστη ως Εθνικα Αναγνωρισμενος Οργανισμος Στατιστικης Αξιολογησης (ΝRSRO). Η Fitch, η Standard & Poor's και η Moody's
ηταν αναμεσα στους οικους στους οποιους δοθηκε αυτος ο περιζητητος χαρακτηρισμος.
Στην ουσια, οποιος πουλουσε χρεογραφα επρεπε να παρει αξιολογηση απο ενα απο αυτα τα ειδικα γραφεια. Ενω η Επιτροπη Κεφαλαιαγορας αναγνωρισε τελικα επτα γραφεια, αυτα μειωθηκαν
μεσω συγχωνευσεων στις τρεις γνωστες εταιρειες, παροτι η Επιτροπη απενειμε προσφατα
αυτο το χαρακτηρισμο και σε μερικες λιγοτερο γνωστες επιχειρησεις.

Σιγα σιγα, τα γραφεια αξιολογησης αλλαξαν ριζικα. Τα πρωτα χρονια, εβγαζαν το ψωμι τους απο τους διαφορους επενδυτες, οι οποιοι πληρωναν για την αποτιμηση ενδεχομενων επενδυσεων. Με τον
καιρο, το εν λογω εισοδηματικο μοντελο τροποποιηθηκε, εν μερει επειδη ορισμενοι επενδυτες
αρχισαν να φωτοτυπουν τα εγχειριδια αξιολογησης φιλων τους αντι να πληρωνουν για αυτα.
Για να λυσουν αυτο το προβλημα, οι οικοι αξιολογησης υιοθετησαν ενα νεο επιχειρηματικο μοντελο: αρχισαν να πουλουν τις υπηρεσιες τους σε εκδοτες ομολογιακων δανειων αντι για επενδυτες.
Ταυτοχρονα, οι μεταρρυθμισεις της Επιτροπης Κεφαλαιαγορας υποχρεωσαν οσους ηθελαν
να πουλησουν ομολογιακο δανειο να διαθετουν και μια "βουλα αξιολογησης"
Μεχρι τη δεκαετια του 1980, η μεταβαση ειχε ολοκληρωθει: Οι νεοι πελατες των οικων αξιολογησης ηταν τωρα οι εκδοτες των ομολογιακων δανειων.

Αυτη η διευθετηση ωστοσο δημιουργησε σημαντικο ασυμβιβαστο συμφεροντων. Οι τραπεζες
που επιδιωκαν να εκδωσουν χρεογραφα μπορουσαν να διαλεγουν τους οικους που εδιναν την καλυτερη αξιολογηση. Αν καποιος οικος αξιολογησης εβαζε χαμηλη βαθμολογια σε καποια
προσφορα, κινδυνευε να χασει δουλειες. Ολοενα και περισσοτερο, οι οικοι αξιολογησης,
ειχαν συμφερον να δινουν στους πελατες αυτο που ηθελαν-
οποτε, οταν ενας πελατης ηθελε αξιολογηση ΑΑΑ για ενα ενυποθηκο χρεογραφο που αποτελουταν
στεγαστικα δανεια μειωμενης εξασφαλισης, υπηρχε μεγαλη πιθανοτητα να την παρει.

Σα να μην εφτανε αυτο, οι οικοι αξιολογησς αρχισαν να εχουν εσοδα και απο αλλες, εξισου
προβληματικες πηγες. Πολλες τραπεζες που κατασκευαζαν δομημενα χρηματοοικονομικα προιοντα,
πηγαιναν σε καποιον οικο αξιολογησης και πληρωναν για συμβουλες γυρω απο το πως θα μπορουσαν να σχεδιασουν το εν λογω προιον τους προκειμενου να προσελκυσουν την καλυτερη δυνατη αξιολογηση απο τον ιδιο οικο τον οποιο θα πληρωναν στη συνεχεια για την αξιολογηση!
Η υπηρεσια αυτη περιγραφοταν ως "συμβουλευτικη" , η "διαμορφωσης". Εστω.
 Στην πραγματικοτητα παντως ηταν λιγο σαν να αποκαλυπτει ενας καθηγητης τα θεματα των εξετασεων στους μαθητες του. Διολου θεμιτη πρακτικη.

Πως θα μπορουσαν, επομενως να αναμορφωθουν οι οικοι αξιολογησης; Το λιγοτερο που μπορει
να γινει ειναι να απαγορευτει στους οικους να προσφερουν υπηρεσιες συμβουλευτικες η διακορφωσης. Ο λογος υπαρξης τους πρεπει να ειναι ενας και μοναδικος: να προσφερουν αξιολογηση για ενα χρεωστικο μεσο. Μονο αυτο: οτιδηποτε αλλο εισαγει ενα πιθανο ασυμβιβαστο συμφεροντων.
Ενω η Επιτροπη Κεφαλαιαγορας εχει εκδωσει κανονες που απαγορευουν στους οικους αξιολογησης
να συμβουλευουν τις εταιρειες που αξιολογουν. η απαγορευση αυτη ειναι εξαιρετικα δυσκολο να εφαρμοστει. Αντι για αυτο, η Επιτροπη Κεφαλαιαγορας θα επρεπε να απαγορευσει γενικα στους οικους αξιολογησης να παρεχουν συμβουλες η υπηρεσιες διαμορφωσης σε οποιονδηποτε.

(...........Στις επομενες παραγραφους ο Ρουμπινι προτεινει, για τον μετριασμο της απολυτης εξουσιας των Οικων και την αντιμετωπιση της εκ των πραγματων διαφθορας τους, διαφορες λυσεις οπως το ανοιγμα του ανταγωνισμου η την αφαιρεση του ημιεπισημου μανδυα τους οπως ειδαμε παραπανω (ΝRSRO)
Δεν τα προσπερναω για λογους προπαγανδας μου, αλλα λογω περιορισμενου χωρου.
Παντως οποιος διαβασει το κεφαλαιο, θα καταλαβει οτι ουτε ο ιδιος ο Ρουμπινι δε πιστευει κατα βαθος οτι μπορει να αντιμετωπιστει το προβλημα.
Για του λογου το αληθες, ιδου η προτελευταια παραγραφος του κεφαλαιου)

......(Ο τροπος λειτουργιας των Οικων) Ειναι σα να βαζουμε τους μαθητες να πληρωνουν τους καθηγητες για τον βαθμο τους. Φανταστειτε να ειχαν οι μαθητες δικαιωμα επιλογης καθηγητων
-ακριβως οπως οι εκδοτες χρεογραφων εχουν δικαιωμα επιλογης του οικου αξιολογησης τους-
.Οι καθηγητες που βαζουν πολλους βαθμους κατω απο τη βαση θα ανακαλυψουν γρηγορα οτι οι πιο καλοβολοι συναδελφοι τους-που δε βαζουν παρα μονο Α-
ΠΡΟΣΕΛΚΥΟΥΝ περισσοτερους φοιτητες και περισσοτερα εισοδηματα. Ολα εκεινα τα ΑΑΑ ομως θα ειναι το ιδιο κιβδηλα οσο και οι αξιολογησεις ΑΑΑ που απονεμονται στο αποκορυφωμα της στεγαστικης φουσκας.
Μην εχετε αυταπατες: η αναμορφωση των οικων αξιολογησης δεν θα ειναι ευκολο εργο.
Καταλαμβανουν περιοπτη θεση στο χρηματοοικονομικο στερεωμα.
Αν δεν εφαρμοστουν ομως ορισμενες εστω απο τις προαναφερθεισες μεταρρυθμισεις, ειναι σχεδον σιγουρο οτι το ασυμβιβαστο συμφεροντων θα συνεχισει να υπαρχει....

υγ1 Εννοειται οτι το ασυμβιβαστο συμφεροντων που περιγραφει ο Ρουμπινι, ζει και βασιλευει.
Και οσο ο πλουτος και τα μεσα παραγωγης παραμενουν παγκοσμιως υπο τον ελεγχο του 0,01% αντι τον ελεγχο της λαικης εξουσια;, το προβλημα θα γιγαντωνεται..προβλημα για τους λαους του κοσμου, οχι για τη σαρκοφαγο καπιταλιστικη σαπιλα.

υγ2 Μη ξεχναμε οτι ειναι οι ιδιοι Οικοι που αποφασιζουν για τις τυχες των κρατων κατα ενα μεγαλο βαθμο..Οι ιδιοι οικοι που εδιναν αξιολογηση ΑΑΑ στα στεγαστικα δανεια μειωμενης εξασφαλισης που κατερρευσαν και πηραν μαζι τους εκατονταδες χιλιαδες Αμερικανων..

υγ3 Σε επομενη αναρτηση, αν υπαρχει χρονος διοτι ο Ρουμπινι γραφει πολλα επι του θεματος, ισως να ασχοληθω και με την απατη των cds, cdo κλπ..